شب ادراری در زنان مسئله‌ای آزاردهنده و گاه خجالت‌آور است که می‌تواند زندگی روزمره و کیفیت خواب را تحت تأثیر قرار دهد. مهم‌ترین قدم در برخورد با این مسئله، شناسایی علت آن و اقدام به درمان مناسب است. در این مقاله با هم بررسی می‌کنیم که چرا شب ادراری در زنان رخ می‌دهد و چگونه می‌توان آن را به طور موثر درمان کرد.
علت شب ادراری در زنان چیست؟
ظرفیت کم مثانه که نگهداری ادرار را سخت می‌کند.
مثانه بیش‌فعال (انقباض غیرارادی عضلات مثانه) باعث نیاز فوری و مکرر به ادرار کردن می‌شود.
تومورهای مثانه یا پروستات که مسیر ادرار را مسدود می‌کنند.
دیابت کنترل نشده که افزایش تولید ادرار را به دنبال دارد.
آپنه خواب که با بیداری‌های مکرر، شب ادراری را تشدید می‌کند.
داروهای خاص مانند خواب‌آورها یا ضد افسردگی که مثانه را تحریک می‌کنند.
عفونت‌های دستگاه ادراری که باعث التهاب و تحریک مثانه می‌شوند.
افتادگی رحم یا مثانه که فشار به مثانه وارد می‌کند.
اختلالات عصبی مانند ام‌اس یا پارکینسون که کنترل مثانه را دچار مشکل می‌کنند.
رژیم غذایی پرنمک و مصرف مایعات زیاد قبل خواب که میزان ادرار را افزایش می‌دهد.
انسداد مجاری ادراری به دلیل سنگ یا مشکلات دیگر که تخلیه ادرار را مختل می‌کند.
التهاب مزمن مثانه (سیستیت بینابینی) که باعث درد و تکرر ادرار می‌شود.
کاهش هورمون استروژن بعد از یائسگی که باعث ضعف عضلات نگه‌دارنده می‌شود.
تورم و تجمع مایعات در پاها که در هنگام خواب به کلیه‌ها منتقل شده و تولید ادرار را افزایش می‌دهد.
علت شب ادراری در زنان باردار
شب ادراری در زنان باردار اغلب به‌خاطر فشار جنین روی مثانه، ابتلا به دیابت بارداری یا نوشیدن زیاد مایعات قبل از خواب رخ می‌دهد. این مشکل طبیعی است اما برای آرامش خاطر و درمان بهتر، حتماً با پزشک متخصص دوران بارداری‌تان مشورت کنید.
روش‌های تشخیص شب‌ادراری در خانم‌ها
برای تشخیص شب‌ادراری در زنان، پزشک ابتدا شرح حال کاملی از وضعیت جسمی، سابقه پزشکی، داروهای مصرفی و عادت‌های خواب و ادرار فرد می‌گیرد. سپس با توجه به شرایط، ممکن است آزمایش‌هایی مانند آزمایش ادرار و خون، سونوگرافی یا تصویربرداری از کلیه و مثانه را تجویز کند. این بررسی‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا علت اصلی مشکل را شناسایی کرده و درمان مناسب را شروع کند.
درمان شب ادراری زنان در شیراز
1. مصرف دارو با تجویز پزشک
در صورتی‌که تغییر سبک زندگی کافی نباشد، پزشک با توجه به علت زمینه‌ای شب‌ادراری، داروهای خاصی برای کاهش فعالیت مثانه، تنظیم هورمون‌ها یا رفع عفونت تجویز می‌کند. مصرف این داروها باید طبق تجویز پزشک و تا پایان دوره درمان ادامه یابد.
2. لیزردرمانی برای تقویت بافت واژن و مجاری ادراری
در مواردی که شب‌ادراری ناشی از خشکی، آتروفی یا عفونت‌های مکرر واژن و مجاری ادراری است، استفاده از لیزر واژینال مانند CO2 یا آر‌اف می‌تواند مؤثر باشد. این روش با تحریک کلاژن‌سازی، به تقویت و ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند و از نفوذ باکتری‌ها به دستگاه ادراری جلوگیری می‌کند.
علاوه بر کاهش شب‌ادراری، لیزر می‌تواند مشکلاتی چون عفونت‌های مکرر ادراری، تکرر ادرار در زنان، ضعف عضلات کف لگن و بی‌اختیاری استرسی ادرار را نیز بهبود بخشد. به‌ویژه در زنان یائسه یا دارای افتادگی خفیف لگن، این روش گزینه‌ای غیرتهاجمی و موثر به شمار می‌رود.
3. استفاده از دستگاه آر‌اف (RF)
اگر دلیل شب‌ادراری شلی عضلات کف لگن یا مثانه باشد، پزشکان ممکن است از دستگاه RF استفاده کنند. این دستگاه با ارسال امواج کنترل‌شده به بافت‌های عمقی، موجب سفت شدن عضلات و جلوگیری از انقباضات بی‌موقع مثانه می‌شود.
4. هورمون‌درمانی در دوران یائسگی یا شیردهی
در زنانی که به‌دلیل کاهش سطح استروژن دچار شب‌ادراری شده‌اند، مصرف استروژن به صورت خوراکی یا موضعی (مانند پماد یا حلقه واژینال) می‌تواند با تقویت دیواره مجاری ادراری و مثانه، علائم را کاهش دهد. این روش باید حتما زیر نظر پزشک انجام شود، چرا که مصرف بی‌رویه آن با عوارضی همراه است.
درمان خانگی شب ادراری در زنان
- پیش از خواب به دستشویی بروید و مثانه را کاملا تخلیه کنید.
- مصرف مایعات به‌خصوص نوشیدنی‌های کافئین‌دار، شکلات، ویتامین C و مواد محرک مثانه را حداقل دو ساعت قبل از خواب محدود کنید.
- میزان مایعات مصرفی در عصر را کاهش دهید، به ویژه نوشیدنی‌های کافئین‌دار و الکلی.
- داروهای ادرارآور خود را طوری تنظیم کنید که چند ساعت پیش از خواب مصرف شوند تا اثرشان کاهش یابد.
- برنامه‌ای برای بیدار شدن در طول شب تنظیم کنید تا مثانه تخلیه شود و از بروز بی‌اختیاری جلوگیری شود.
- تمرینات کگل و ورزش منظم را انجام دهید تا عضلات کف لگن تقویت و ظرفیت مثانه افزایش یابد.
- تمرین نگه‌داشتن ادرار در طول روز می‌تواند به افزایش ظرفیت مثانه کمک کند.
- چرت کوتاه بعدازظهر کیفیت خواب شبانه را بهتر می‌کند و به کاهش شب ادراری کمک می‌کند.
- بالا نگه داشتن پاها یا استفاده از جوراب واریس می‌تواند از تجمع مایعات در پاها جلوگیری کند.
- از مصرف محرک‌های مثانه مانند الکل، کافئین و نوشیدنی‌های قندی در طول روز پرهیز کنید.
جمع بندی
شب‌ادراری در زنان مشکلی است که ممکن است به دلایل مختلفی مانند عفونت‌های ادراری، مشکلات عصبی، یا ضعف عضلات مثانه به وجود بیاید. تشخیص دقیق علت و درمان مناسب، مثل تغییر سبک زندگی، دارودرمانی یا لیزرتراپی، برای بهبود این وضعیت موثر هستند.